HP Headquarter » Essays » Columns

Columns
Tijdreizen is vermoeiend
Omdat mijn tweede 'column' naar een andere rubriek is verplaatst, zal ik dit dus weer mijn tweede column noemen. Misschien is dit een teleurstelling voor alle Sneep fans, maar voorlopig laat ik die theorie nog even rusten, vanwege het gebrek aan goed bewijs. Bovendien had ik nog een spoilervrij column beloofd (de tweede column telt maar even niet mee dan). Vanaf nu wordt de column wekelijks, elke week op zondag of maandag, dat hangt van Nick de webmaster af of hij zondagavond zijn mail checkt en of ik door mag gaan met schrijven.

Deze week wil ik de tijdreis ideeën van J.K. Rowling bespreken. Ik kwam op dit idee nadat ik de drie eerste films nog een keer had bekeken voordat ik naar HP GoF ging en het me opviel dat het heden en het verleden op een vreemde manier in elkaar zitten bij het tijdreizen in de Harry Potter boeken.

Twee manieren van tijdreizen
Volgens mij zijn er twee grote stromingen bij het denken over tijdreizen. Bij de ene heeft wat je doet in het verleden invloed op het heden, als je Dragonball Z ooit hebt gevolgd begrijp je wel wat ik bedoel. Één klein foutje in het teruggaan in de tijd en je hebt je hele toekomst veranderd (meestal verpest) en als je je toont aan andere mensen ben je vaak al helemaal de pineut en word je bijvoorbeeld niet eens meer geboren (Back to the Future 1). Dit geeft een gevoel van macht, omdat als tijdreizen ooit mogelijk zou worden, jij dan de kans zou hebben jouw saai leventje te veranderen in het leven van een multimiljardair of een filmster - alle regels die erbij zouden horen even buiten beschouwing latend.

De tweede is de versie waarin alles wat je in jouw verleden doet al ooit gebeurd is in het heden. Dit is de versie die Rowling gebruikt. Het klinkt vreemd - en is het ook - maar er zit wel een zekere logica in. Als dit het geval zou zijn, zijn er geen miljarden parallelle universa nodig om tijd uit te leggen. Dat wil zeggen dat er niet miljarden werelden naast elkaar bestaan, met andere mogelijkheden, dit is ook een belangrijk punt bij het begrip keuze, maar dat komt een andere keer. Dit is de versie waarbij je wat meer moet doordenken, want het is niet zo simpel als het lijkt.

Heden is verleden en vice versa
Het werkt zo: datgene wat je denkt in het verleden te veranderen is al gebeurd in het heden, je leeft als het ware op twee plaatsen tegelijk. Je ene zelf (vanaf nu zelf1) weet nog niet wat er komen gaat, maar je andere zelf (zelf2) wel, dit is de zelf die tijdreist trouwens. Zelf2 kan dus dingen veranderen door op een plek te zijn waar je ene zelf nog niet is, maar eigenlijk verandert zelf2 niets, omdat het al is gebeurd. Volg je het nog? (Zo niet lees het dan nog eens tien keer).

Misschien maar het voorbeeld uit het boek erbij halen. Hermelien en Harry gaan terug in de tijd om Scheurbek en Sirius te redden. Wanneer ze de eerste keer deze drie uren beleven, horen ze rare dingen in kasten en ziet Harry zichzelf zelfs even, al weet hij niet dat hij dat zelf was. De tweede keer ontdekken ze dat zij degenen waren in de kast en dat Harry dus zichzelf moet redden van de Dementors.

Verleden veranderen
Dit betekent dat het onmogelijk is om iets te veranderen wat je zelf al hebt gezien, omdat die mogelijkheid niet bestaat, want dan zou je je andere zelf namelijk hebben gezien of zou je een andere versie van die gebeurtenis moeten hebben gezien. En als je je andere zelf zou zien, dan heb je denk ik een heel groot probleem, behalve als je weet dat je gaat tijdreizen, maar dat zal vrijwel nooit het geval zijn, omdat je niet kan voorspellen wanneer je wat gedaan is wil veranderen.

In het geval van Hermelien zou het minder rampzalig zijn geweest dan voor Harry, omdat zij al wist dat zij kon tijdreizen en Harry niet. Dus als zij zichzelf zou zien, zou ze denken dat zij dat was wanneer ze terug in de tijd is gegaan. Harry zal denken dat er iemand Wisseldrank heeft ingenomen of zoiets en zal zichzelf proberen te vermoorden.

Kan je een andere versie van jezelf per ongeluk vermoorden?
Wat in ieder geval niet kan is dat zelf2 zelf1 vermoord, omdat hij dan nooit in de tijd heeft kunnen terugreizen om zelf1 te vermoorden. Wat zou er gebeuren als zelf1 zelf2 vermoord? In dit geval kan je wel teruggaan in de tijd, maar zou je dus op een rare manier langer leven dan je hebt geleefd. Anders gezegd je leefde nog op het tijdstip dat je dood was (klinkt grappig).

Wat gebeurd er als zelf1 zelf2 alleen ziet, maar niets doet/kan doen? In dit geval zou je het wel overleven en er een enorme déjà vu ervaring hebben gehad, maar het kan eigenlijk geen kwaad, omdat als je dan al terug in de tijd bent gegaan, het betekent dat je niet dood bent gegaan in de tijd tussen het zien en het tijdreizen, wel kan zelf2 door andere omstandigheden doodgaan.

Heeft tijdreizen dan nog wel zin, als je het heden toch niet meer kan veranderen?
Het gekke is dat als je denkt dat het toch geen zin heeft er ook geen kans bestaat dat je iets hebt verandert, want als je niet terug in de tijd bent gegaan heb je ook niets in het heden verandert. Maar een missie waarbij je iets wil veranderen wat je zelf hebt zien gebeuren, bijvoorbeeld een duidelijke moord, is bij voorbaat zinloos, want wat al is gebeurd kan niet meer worden veranderd. Als je de moord niet persoonlijk hebt gezien is er nog wel een kans om te overleven, wanneer andere ooggetuigen slechts voor de gek zijn gehouden, omdat je weet dat hij dood moet lijken omdat zelf1 dat ook denkt.

Paracetamol nodig?
Dit is echt een onderwerp waar je hoofdpijn van krijgt, omdat je de hele tijd in cirkels loopt. Deze column geeft alleen het beginnetje van wat wel en niet kan met tijdreizen, denk bijvoorbeeld maar eens na of het mogelijk is om jezelf op het sterfbed te redden met een medicijn uit de toekomst.





Reageer op deze column op het forum (maak een nieuw topic aan als er nog geen bestaat).

Je browser ondersteunt geen javascript, schakel javascript in of installeer een browser die wel javascript ondersteunt om de pagina goed te kunnen bekijken